شهرستان کرکوی و مناطق زیبای طبیعی آن

تاریخچه شهرستان کردکوی

از نخستین روزهای شروع تاریخ ایران در سرزمینی که ایرانشهرش می خواندند. کردکوی در گردونه حوادث تاریخی نقش مهمی یافت. فریدون پسر آبتین بزرگترین پادشاه پهلوانی داستان ایران در حماسه ملی ایرانیان شهری بنام تمیشه بنا نهاد و به نوشته حکیم ابوالقاسم فردوسی
فریدون فرخ تمیشه بکرد  ................. نشست اندر آن نامور بیشه کرد
و تمیشه قسمتی از کردکوی امروزیست که تاریخ ایران و گلستان بدون ذکر نام و یاد آن ابتر است.

تمیشه و کردکوی شاهد حضور حسین(ع) در سال 20 هجری قمری نیز بوده اندک همراه سعید بن عاص عازم فتح گرگان شدند. در عصر صفویه تحول بزرگی در منطقه ایجاد شد. شاه عباس برای مقابله با صحرا گردان مهاجمی که به شمال و شرق هجوم می آوردند و برای جلوگیری از شورش قبائل ترک و کرد جمع زیادی از آن دو قبیل را به شمال و شمال شرقی کوچانید و از آن زمان وراث تمیشه باستانی کردمحله نامیده شد.
اسامی این شهر از ابتدا تا کنون به ترتیب : توسکان ، نیم مردان، میان کلا، جمشید آباد، کردخیل، تمیشه، کردمحله، و سپس به کردکوی نامگذاری شده است. شهرستان کردکوی سابقه تاریخی زیادی دارد. قدمت بنای شهر کردکوی را به بیش از 250 سال پیش می دانند که در زمان آل زیار از مناطق آباد بوده است.
هرگاه از شهر کردکوی امروز و کردمحله مذکور در تاریخ به سمت جنوب حرکت کنیم نرسیده به کوهستان البرز و تقریباً در قسمت انتهائی جلگه به جاده معروف شاه عباسی می رسیم که در گذشته به خیابان معروف بود. این جاده کم عرض و سنگ فرش بود و هنوز هم قسمتهائی از آن در جنوب کردکوی باقی است و به همین نام خوانده می شود. به فاصله 1 الی 2 کیلومتری بالاتر از طریق جاده مزارع بن کلاته در منتها ا لیه جنوبی جلگه و در دامنه شمالی کوههای البرز واقع شده است مزارع بن کلاته از جنوب شرقی کردکوی تا غرب روستای بالاجاده امتداد دارد و هرگاه امروز نیز به این مزارع مراجعه کنیم صدها تکه سفال و تیله شکسته حکایت از وجود شهری در این ناحیه می نماید.
کردکوی شهر روشن آباد باستانی ، مرقد امام زاده ای غریب درکنار گندم زارهای مواج و رقصان در عبور نسیم دریا ، شهر آبشار و جنگلهای سبز و انبوه وهم آلـــــودهو زمزمه های زنبوران عسل که بر خرمنهای گلهای وحشی عطر زندگی را پر می کنند . شهر مزارع پر از لاله های وحشی و چشمهای خیره بر آن همه زیبائیها.
دشت گرگان در سواحل جنوب شرقی دریای مازندران دل سپرده به نجوای امواج ، طبیعتی جذاب و سیمای یگانه دارد. جای جای این دیار از جمله مراکز مهم تمدنی ایران زمین محسوب می گردد . و کردکوی در این میان درّی است بی همتا.
تا کنون در شهرستان کردکوی 59 اثر تاریخی_ فرهنگی از هزاره های قبل از میلاد تا سده های میانی اسلام شناسایی گردیده است که از این تعداد 28 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مهمترین آثار باستانی کردکوی :گنبد رادکان, جاده شاه عباسی, دیوار و شهر تمیشه.
جاذبه های مذهبی کردکوی:امامزاده طاهر و ابراهیم در روستای النگ, زیارتگاه معصوم زاده سبز پوش در حدود بالاجاده, امامزاده مجید در شهر کردکوی, امامزاده روشن آباد, امامزاده چهارکوه.
جاذبه های طبیعی:منطقه حفاظت شده جهان نما, دهکده ییلاقی درازنو, پارک جنگلی کردکوی, آبشار دوآب(دِاُو) , آبشار هفت طبقه.
غارها:
غار یخچال: در حدود دهکده ییلاقی درازنو
غار گنج خانه: در ارتفاعات جنوبی کردکوی

غار جهان نما: در منطقه حفاظت شده جهان نما.

موقعیت جغرافیای شهرستان کردکوی :

شهرستان کردکوی با جمعیتی بالغ بر 67051 نفر و مساحتی در حدود 815.5 کیلومتر در غرب استان گلستان و در فاصله 29 کیلوکتری گرگان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان بندر ترکمن از جنوب به رشته کوههای البرز شرقی و استان سمنان , از شرق به شهرستان گرگان و از غرب به شهرستان بندر گز محدود می باشد.
جنوب این شهرستان را ارتفاعات البرز شرقی تشکیل می دهد , که مهمترین کوههای آن درازنو و زمه کوه , چلستان, جهان نما , پلاش و حداکثر ارتفاع آن از سطح دریا به 3500 متر می رسد.
بخش شمالی شهرستان از زمینهای جلگه ای هموار با شیب ملایم تشکیل و به زمین های بندر ترکمن, رودخانه قره سو و خلیج گرگان منتهی می گردد.
به توجه به موقعیت جغرافیایی , ارتفاع و امتداد کوهها و نزدیکی به دریای خزر, این شهرستان در قسمت جلگه ای دارای آب و هوای معتدل مرطوب و در قسمت کوهستانی , دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است.
پوشش گیاهی این شهرستان با توجه به ارتفاع زمین متنوع است. کوهپایه ها , زمین های زراعتی توام با چمن زار ها گسترش دارند. تا ارتفاع 2400 متری را جنگلهای انبوه پوشانده است., در ارتفاعات پایین درختان ممرز , انجیلی , توسکا, آزاد, لرگ و در ارتفاعات متوسط راش, ملچ, نمدار, افرا و در ارتفاعات بالاتر در ختان ارس , بلوط و سرو کوهی می رویند. در جنوب کردکوی جنگل تا خط الراس کوههای درازنو گسترش داشته و یکی از انبوه ترین مناطق جنگلهای خزری به شمار می رود.
در شهرستان کردکوی با توجه به شرایط آب و هوایی , بیشترین بارش در فصول پاییز و زمستان صورت می گیرد. بارش سالانه در کردکوی تا حدود 570.5 میلیمتر می رسد. شیب تند زمین, رودهای مناسبی را بوجود آورده است. در ضلع شمالی البرز رودخانه های زواردشت , غاز محله کردکوی, شش دانگ بالاجاده, غرب بالاجاده و میاندره , را می توان نام برد که به رودخانه قره سو وارد و از شمال کردکوی به خلیج گرگان می ریزد.

کشاورزی از ارکان اصلی اقتصاد این شهرستان به شمار می رود. از محصولات مهم کشاورزی پنبه, گندم, برنج و سویا است. شهرستان کردکوی دارای مراتع غنی و جنگلی و چمنزارهای ییلاقی است. به سبب حاصلخیزی منطقه و توسعه کشاورزی بیشتر صنایع این شهرستان در رابطه با محصولات کشاورزی تاسیس شده است. از مهمترین آنها کارخانه پنبه پاک کنی, صابون سازی , روغن کشی , شالیکوبی, چوب بری, و خوراک ماکیان و نئوپان را می توان نام برد. از صنایع دستی این شهرستان حصیر بافی, نمد زنی, بافتن چادر شب محلی و جوراب پشمی است .

مناطق دیدنی شهرستان کردکوی

امامزاده روشن آباد

در مسیر جاده قدیمی به استراباد به کرد محله در کنار مزارع گندمی که از وزش نسیم به تموج در آمده اند امامزاده روشن آباد با گنبد زیبا و ساده خود نمایی می کند .صندوق چوبی امامزاده عمل استاد حاجی عبدالله به تاریح 789 قمری است و خطاط آن لگاتنامی است . یکی از درهای صحن عمل استاد کاظم بن علی نیشابوری است و تاریح آن 877 قمری است .بنای امامزاده از خارج هشت ترک است که هر ترک طاق نمایی با طاق جناقی دارد میان یکی از طاق نماها را برداشته و ورودی بقعه را در آن ایجاد کرده اند . گرداگرد بنای اصلی پا گردی دارد که سقف آن را سفال کرده اند با ستونهای چوبینی چهار ترک باریکی که حدود 30 عدد است و سقف این پا گرد را نگه داشته است . گنبد آجری دو پوست بلند بر وسط بنای بقعه زده شده است که از خارج دارای کمربندی بلند است با 16 طاق نما با طاق جناقی ، سپس با آجر نر بخش فوقانی کمربند را گرد کرده اند . گنبد خارجی اصلی را در آغاز استوانه ای شکم دار زده ، سپس گنبدی بسیار کوتاه بربالای آن افزوده اند که در مجموع شکل ویژه ای را این گنبد پیدا کرده است . بنای اصلی بقعه از داخل مربع شکل و ابعاد آن از داخل 465 سانتیمتر است . چهار گوشوار در چهار کنج بنا ساخته و گنبد را بر دیوارها و گوشوارها بنا کرده اند . گنبد از آجر بنا نهاده شده است و کاشی کاری است .

صندوقی از چوب ازدار مرقد امامزادگان (از اولاد امام موسی بن جعفر ) پوشانده است . درازای آن 283 و پهنایش 147 و بلندی آن 98 سانتیمتر است و آیة الکرسی و اسم ائمه اطهار بر آن حک شده است .

برج رادکان

گنبد رادکان در 4 کیلومتری جنوب شرقی روستای رادکان و در 42 کیلومتری جنوب کردکوی و 54 کیلومتری جنوب غربی گرگان در یک منطقه کوهستانی - جنگلی و بر فراز تپه با صفایی که دارای موفقعیت خاص طبیعی و سوق الجیشی است در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز و دره ها و تراس های حاشیه شمالی رودخانه نکا که از شرق به غرب جریان دارد قرار دارد.
این گنبد در امتداد گنبدهای لاجیم ورسک در کنار شاهراه منتهی به شاهکوه , گردنه شمشیر بر, چشمه علی , جهان نما, بخش یانه سر , بر فراز تپه ای که از دور نمایان است , به منظور راهنمایی رهگذران و مسافران ساخته شده است. بعدها از این بنا بعنوان آرامگاه بانی آن استفاده کرده اند. این گنبد مدفن یکی از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابوجعفر محمدبن وندربن باوندی است.
بر کتیبه ای که در زیر گنبد دیده می شود, ساخت آن در 407 هجری قمری در زمان فرمانروایی اسپهبد ابوجعفر آغاز و در 411 هجری قمری بدست احمدبن عمر به پایان رسید. این بنا از دو قسمت گنبد و بدنه تشکیل شده است. گنبد آن بصورت ترک(مخروطی شکل) و دو پوشه است, که بیش از 35 متر ارتفاع دارد. بدنه بسیار ساده و دارای آجر چینی معمولی و دارای تزئینات آجرکاری و گچ بری است. به منظور استحکام بخشی بیشتر حد فاصل بندهای آجرها با فشار انگشت دست به داخل فشرده شده است که قابل توجه می باشد.

در فواصل معیین سوراخ هایی به چشم می خورد که جای داربست بوده که در هنگام احداث بنا تعبیه شده است. ورودی هلالی شکل آن در ضلع جنوبی گنبد قرار دارد. زیباترین قسمت بنا در بخش فوقانی آن قرار دارد, که عبارت از دو ردیف قطار بندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی است که در میان تزئینات آجرکاری و گچ بری که نام بانی و تاریخ ساخت بر آن نوشته شده است. طرح داخلی گنبد رادکان مدور و دارای نمایی ساده و اندود گچ و آهک است. در تمام بدنه بنا آجر و ملات گچ و آهک بکار رفته است.

آبشار دوآب(دو او)

در فاصله 5 کیلومتری جنوب شهر کردکوی در داخل کوه و در میان درختان انبوه و سرسبز و در عمق جنگل به منطقه ای می رسیم که به دوآب معروف است. صدای دلنشین و ترنمی از ریزش آرام آب که از دل کوه و از بلندای طبیعت فرو می ریزد آرام بخش روح و روان هر بیننده ای است.

مساحت عرصه پارک: 54 هکتار پستی و بلندی : دارای دره های بسیار کم عمق
شیب : شیب عمومی پارک شمالی و در صد شیب نسبتاً کم (میانگین 10/64 % )
حداکثر و حداقل میانگین ارتفاع : حداقل 145 متر و حداکثر 360 متر و میانگین ارتفاع از سطح دریا حدود 222 متر می باشد .
جوامع گیاهی در پارک جنگلی
ناحیه زیبای پارک جنگلی کردکوی ار عناصر گیاهی متنوعی برخوردار است که عناصر درختی آن از درختن پهن برگ عمدتاً گونه های ممرز و انجیلی همراه با گونه های راش ، بلوط ، افرا ، توسکاو لرگ تشکیل شده است . این درختان در پائیز بواسطه رنگ زیبائی که دارد به خوبی متمایز می شوند . درخت انجیلی به رنگ سرخ و درختان ممرز به رنگ لیموئی در می آیند . در این حالت جنگل منظره با شکوهی به خود می گیرد .

درختان ممرز گونه غالب این توده از منتهی الیه جنوبی پارک شرع و تا قسمتهای میانی به طرف شمال پارک را در بر می گیرد و بیش از نیمی از مساحت پارک را می پوشاند . درختان ممرز با تنه های صاف و کم و بیش استوانه ای و قسمت اعظم آنها فاقد انشعاب و پیچیدگی است . طول تنه این درختان تا زیر تاج به 12 متر می رسد . گونه راش از گونه های دیگر بعد از ممرز می باشد که اکثراً با قطرهای زیاد در مجاور دره های کم عمق خصوصاً در حریم دره ای که سرتا سر مرز غربی پارک قرار گرفته ، مشاهده می شود . درختان انجیلی از قسمتهای میانی تا منتهی الهی مرز شمالی پارک ادامه پیدا می کنند . خاک جنگل نیز از نوع قهوه ای جنگلی شسته شده است .

وجود دو دره کم عمق در این جنگل باعث شده است که پوشش گیاهی متنوع تری بوجود آید. گونه های لرگ و توسکا که گونه های آب دوست هستند در حریم این دره ها بیشتر مشاهده می شود و گونه های علفی پامچال و بنفشه نیز در این قسمت به وفور یافت می شود .

غارهای مهم شهرستان کردکوی

غارهای مهم منطفه
غار یخچال:
این غار در بالاجاده (سوم راه) شهرستان کردکوی واقع است.


غار گنج خانه
این غار در بالاجاده (سوم راه) شهرستان کردکوی واقع است.

اژدر کوه
این غار در بالاجاده (سوم راه) شهرستان کردکوی واقع است.

غار جهان نما
این غار در منطقه حفاظت شده جهان نما در شهرستان کردکوی واقع است.

دهکده ییلاقی جهان نما

منطقه حفاظت شده جهان نما که از نام دهکده ییلاقى آن اقتباس شده در حوزه شهرستان کردکوى واقع شده است و 30650 هکتار مساحت دارد. منطقه مذکور در مناطق مرتفع جنوب شهرستان گرگان و جنوب شرقى شهرستان کردکوى در سلسله جبال البرز قرار گرفته است.
از مهمترین گونه هاى گیاهى منطقه میتوان راش، ممرز، بلند مازو، آزاد، سرخدار، نمدار، ارس، زرشک، گاو زبان، درمنه، کلاه میرحسن، مریم گلى، قاصدک، نسترن ها و... را نام برد. در بخش مرتفع منطقه، واجد یکى از بهترین رویشگاه ارس در کشور میباشد.
حیات وحش منطقه جهان نما به تبع تنوع زیستگاهى و رویشگاهى این منطقه از تنوع ارزشمند و قابل توجهى برخوردار میباشد. مناطق مرتفع و کوهستانى نظیر، چلستان، شاه پسند، گرد کوه، تلمبار،
قل قله، پیرزن، امام وردى، دوکالى و قشقه از بهترین زیستگاه هاى حیات وحش بخصوص کل و بز میباشد.
زیستگاه ترکت که بخشى از منطقه امن جهان نما را تشکیل میدهد، محل زیست گونه هایى با ارزش نظیر، مرال، شوکا، پلنگ، خرس، خوک وحشى، گرگ و گربه جنگلى بوده و یکى از بخشهاى مهم منطقه موصوف محسوب میگردد. گونه با ارزش و حائز اهمیت سرخدار نیز در گستره رویشى این ناحیه پر اکنش دارد.
ارتفاعات بلند و کوهستانى منطقه حفاظت شده جهان نما زیستگاه مناسبى را براى گونه هاى متنوعى از پرندگان مختلف نظیر کبک درى، عقاب طلایى، هما و انواع پرندگان شکارى بوجود آورده است.
منطقه حفاظت شده جهان نما با داشتن مناظر زیبا و چشم اندازهاى جالب و آبشارها و دره ها و همچنین جنگلهاى پهن برگ، گونه هاى جانورى متنوع و وجود آثار مختلف تاریخى و فرهنگى نظیر قبرستانهاى کهن، قلعه ها و برج رادکان در حاشیه و اماکن متبرکه و وجود مجتمع جهانگردى در حاشیه شمالى منطقه در نهار خوران از نقاط بسیار دیدنى استان گلستان است.